Een roadtrip
Het afgelopen jaar hebben veel Nederlanders hun eigen ‘kikkerlandje’ herontdekt als vakantieland. Dat is verdiend, want zeker als de zon een beetje schijnt, is Nederland gewoonweg prachtig. Van het heuvelland in het zuiden tot de Wadden in het noorden. En van de landelijke Achterhoek in het oosten tot de Zeeuwse stranden in het westen. Maar ook het midden van ons land is van grote schoonheid. Neem het parelsnoer van historische stadjes rond de voormalige Zuiderzee. Ideaal voor een fantastische roadtrip per auto of (elektrische) fiets. Wel in etappes uiteraard, want bij elkaar is het een reis van zo’n 400 kilometer. Hier een mooie selectie van plaatsen die je onderweg tegenkomt, van Medemblik aan de Noord-Hollandse kant van de Afsluitdijk tot Makkum aan Friese zijde.
MEDEMBLIK – ENKHUIZEN – HOORN
In de kop van Noord-Holland, net onder de Afsluitdijk, ligt Medemblik, de oudste stad van West-Friesland. Kasteel Radboud uit 1288 getuigt daarvan. Met haar lange geschiedenis als welvarende markt- en havenstad aan de Zuiderzee is Medemblik een perfecte plek om de roadtrip te starten. Het rijke verleden is nog af te lezen aan de prachtige historische gevels. Maar het is geen ingedutte boel. In de jaren 60 vond Medemblik zichzelf opnieuw uit als watersportcentrum, waardoor er nu veel vertier is, altijd prettig. Grand Café Locals is een van de vele gezellige plekken om wat tijd door te brengen. Oost heeft een mooi, hip interieur achter een eeuwenoude trapgevel en een fijn terras. Wil je serieus culinair dineren, dan is Meijers 2.0 top. Vanuit Medemblik rijdt een antieke stoomtram van het Stoommuseum naar Hoorn en Enkhuizen. Hiermee zou je dus een uniek mini-rondje binnen je rondje Zuiderzee kunnen maken.
Met de stoomtram of niet: Enkhuizen, de volgende historische havenstad op de route, mag je sowieso niet overslaan. Alleen al om het Zuiderzeemuseum, waar heel fraai zichtbaar wordt hoe het leven rond de Zuiderzee er uitzag voordat de Afsluitdijk de oevers letterlijk en figuurlijk in rustiger vaarwater bracht. De stad zelf is nog steeds een plaatje. Tal van 16e-eeuwse gebouwen staan er nog ongeschonden bij, zoals stadspoort De Drommedaris, de Waag, het stadhuis en de Zuiderkerk. Rond de Drommedaris en de haven is het heerlijk wandelen en terrasjes pakken. Een aanrader is het elegante grand café Van Bleiswijk. Maar de leukste plek om wat te drinken en eten is toch wel het Rijksmagazijn, een klein industrieel gebouw aan de haven, mooi ingericht en met een heerlijk terras met uitzicht over het IJsselmeer.
Hoorn was voor de VOC de belangrijkste havenstad in de kop van Noord-Holland. Dat is nog steeds goed te zien In het monumentaal mooie centrum. Ook nu is Hoorn nog een bruisende plaats met een rijk aanbod aan horeca, winkels en cultuur. Shoppen is een verrassend genoegen in de ‘Hoornse Straatjes’ (de Nieuwe Noord, Kruisstraat, Lange Kerkstraat, Nieuwstraat, Kerkplein, Kerkstraat en Wisselstraat). Te gekke adressen voor koffie en lunch (ook qua interieur) zijn bijvoorbeeld Local Hoorn en 30ml Coffee & Food en De Tuynkamer. Om te gaan eten is d’Oude Waegh een klassieker in een schitterend historisch pand. Marque is een sublieme zaak in een VOC pakhuis uit 1618, waar alle gerechten even heerlijk smaken als ze ogen. Loft der Zotheid heeft een hip vintage interieur, je zit er lekker ongedwongen en het eten is goed.
VOLENDAM – MONICKENDAM – MARKEN
Als je van Hoorn langs de IJsselmeerdijk naar Volendam koerst, ligt het meer zelf helaas verscholen achter de dijk, maar je hebt wél steeds uitzicht op het weidse Hollandse polderlandschap met stolpboerderijen, koeien en knotwilgen. En als de luchten niet blauw zijn, zijn ze veelal van een Ruysdael-achtige schoonheid, ook niet verkeerd. Bij Warder is molen De Breek een heerlijke plek voor een, eh, break. Je kunt er lekker lunchen met streekproducten.
Volendam is dé toeristische trekpleister aan het IJsselmeer. Niet voor niets, want de beroemde Dijk van dit vissersdorp oogt als een ansichtkaart. Als je even een haring of iets anders wilt happen buiten de drukke Dijk, ga dan ietsje verderop naar Paviljoen Smit-Bokkum aan de jachthaven. Hier wordt al sinds 1856 paling gerookt en geserveerd, naast andere niet te versmaden vis. Het unieke schiereiland Marken kom je op de route nog tegen, maar eigenlijk is het veel leuker om vanaf Volendam de veerboot naar Marken te nemen (en weer terug). Omdat het simpelweg het allermooist is om in Marken aan te komen over het water.
Vervolg je de weg langs het IJsselmeer, dan bereik je al snel Monnickendam. Al in 1355 kreeg dit plaatsje stadsrechten. Door een aantal branden staat er nog maar één gebouw uit die tijd: de Speeltoren. Gelukkig heeft het centrum nog steeds een aantrekkelijk historisch karakter door de vele fraaie panden uit latere eeuwen. Suitehotel de Posthoorn is fantastisch om te logeren en heeft een restaurant met Michelinster.
Een dijk verbindt het schilderachtige Marken met het vasteland. Het lijkt hier wel een openluchtmuseum met al die charmante groene en zwarte houten huizen, waarvan sommige op palen staan. Loop zeker ook even langs de beroemde vuurtoren het Paard van Marken uit 1839. Weer terug over de dijk rijd je op weg naar Amsterdam door het piepkleine lintdorp Durgerdam. Super idyllisch, met aan de ene kant houten dijkhuisjes geschilderd in de tinten van het water en de wolken en aan de andere kant een lang lint van zeilboten aan steigers.
HARDERWIJK – NUNSPEET – ELBURG
In het mooie Harderwijk bij het Veluwemeer kom je het liefst met een lege maag, want deze stad heeft zichzelf op de kaart gezet als Heerlijk Harderwijk. Niet onterecht als je twee sterrenrestaurants binnen de stadsmuren hebt: De Basiliek en ‘t Nonnetje. Terwijl ook Ratatouille in de gaten wordt gehouden door Michelin omdat daar eveneens buitensporig lekker wordt gekookt. Maar dat is nog lang niet alles. Luigis is een fantastische zaak, alleen al voor de verrukkelijke appeltaart met biologische koffie. Dikke Dirck is een soort rariteitenkabinet waar je lekker kunt eten maar ook je ogen uitgebreid de kost kunt geven. Walhalla is een te gekke, hippe strandtent op een steenworp van het centrum. Bij Patisserie en IJssalon Patrijs is alles een traktatie
om te zien én te proeven. En dan hebben we het nog helemaal niet gehad over de prachtige Middeleeuwse stad zelf en de natuur eromheen.
De rit gaat verder naar Nunspeet, al sinds jaar en dag een populaire kampeerbestemming vanwege de ligging tussen de ongerepte natuur van de Veluwe en de stranden van het Veluwemeer. Camping Saxenheim bestaat al sinds 1920 en is daarmee zelfs de oudste van ons land. Ook onder kunstenaars was Nunspeet populair, waarvan het Noord-Veluws Museum getuigt. Tip: bij Phyllies Chocalat kun je onweerstaanbare bonbons bestellen bij je koffie. Als het om wonen gaat is Jeanette’s Brocante een plek waar je verrassende vondsten kunt doen in een mooie oude schuur.
Een steenworp verder aan het Veluwemeer ligt de Gelderse Hanzestad Elburg. Het ommuurde centrum is opgezet volgens de gulden snede, wat ongetwijfeld bijdraagt aan de schoonheid ervan. De stadswallen met hun kastanjebomen, de straatjes met hun keienstoepen, de gevels met hun klassieke ramen met roeden … het zorgt allemaal voor een subliem plaatje dat helemáál adembenemend is van bovenaf, als je de 158 treden van de St. Nicolaaskerk hebt beklommen. Via de Vischpoort kom je bij de haven, die vol ligt met authentieke botters. Zin in goeie koffie? Ga dan naar De Plantage, waar je ook de lekkerste koffiebonen en thee voor thuis kunt kopen. Brasserie aan de gracht (even buiten de Vischpoort) heeft een perfect gelegen terras en eigen bier.
KAMPEN – BLOKZIJL
Ook het Overijsselse Kampen is een Hanzestad. Hier kun je een afwisselende stadswandeling maken die voert over de mooie IJsselbrug en langs de haven, vintage muurreclames die ergens halverwege de vorige eeuw met de hand zijn geschilderd, tal van kerken, een historische synagoge, schitterende koopmanshuizen en stadsboerderijen, fraaie stadspoorten en grachten. Sla zeker de befaamde koffiebranderij en sigarenfabriek De Eenhoorn & De Olifant niet over. Brasserie De Smaeck van Campen is een perfect lunchadres. Café-restaurant De Bastaard heeft een top terras aan de IJsselkade. Posthuus Kampen is een lunchcafé, creatief atelier én lifestylewinkel. En het is niet de enige mooie winkel in de stad. Kampen is absoluut een van de plaatsen op de route waar je best wat uren kunt genieten. En als je hier dan toch de tijd neemt, maak dan ook een boottocht over het Reevediep en door de IJsseldelta. Met een beetje geluk spot je een zeearend!
Totdat ons land werd vergroot met de Noord-Oostpolder lag Blokzijl aan de Zuiderzee. Nu niet meer, maar de oude haven en de schilderachtige straatjes richting de sluis zijn er gelukkig nog steeds. De haven is tegenwoordig zelfs levendiger dan ooit, met alle horeca eromheen. Sterrenrestaurant Kaatje bij de Sluis is natuurlijk dé plek om naartoe te gaan voor echte gourmands. Loop ook zeker even de prachtige Grote Kerk in en maak dan een tocht per fluisterboot door natuurgebied de Weerribben of naar Giethoorn. Ben je op de fiets: die kan mee op de boot!
STAVOREN – HINDELOOPEN – MAKKUM
Van Overijssel gaat de roadtrip door naar Stavoren in Friesland, dat groot werd in de Middeleeuwen door de handel met Engeland, Frankrijk en Scandinavië. De tijden van de koopvaart zijn lang voorbij, maar nu is Stavoren een hotspot voor de pleziervaart, als toegangspoort van het IJsselmeer naar de Friese Meren. Het plaatsje zelf heeft nog steeds alle karakter van vroeger. Stadsboerderij De Koebrug is een fantastisch restaurant waar ze Schots koken met ingrediënten uit de regio.
Zo’n tien kilometer boven Stavoren ligt het fraaie Hindeloopen, één van de Friese Elf Steden. Maar het zou zonde zijn om te wachten op een strenge winter om hiernaartoe te gaan. Het is namelijk één van de mooiste plaatsjes van Nederland en volgens de verzamelde Japanse reisagenten zelfs van heel Europa! Hindeloopen ontstond in de 13e eeuw, bloeide in de 17e en 18e eeuw als centrum van internationale scheepshandel en lijkt sinds die rijke periode te zijn bevroren in de tijd. Dat geeft een wandeling door het labyrint van oude straten, grachten en bruggen iets magisch. Voor liefhebbers van wonen en design is het bijzonder om de traditionele, handgeschilderde meubels te bekijken, bijvoorbeeld bij meubelmakerij Roosje Hindeloopen uit 1894. Schaatsfans kunnen hun hart ophalen in het Eerste Friese Schaatsmuseum, watersporters op het heerlijke strand. Mooie plekken om wat te eten zijn De Hinde en het idyllische dakterras van De Drie Harinkjes. Bij restaurant Sudersee komt de verse vangst van de dag op tafel.
De laatste stop voor de Afsluitdijk is het charmante Makkum dat een stadswapen heeft met een gouden zeemeermin, een schip en een kalkoven. Het geeft goed weer wat Makkum groot heeft gemaakt in de 17e en 18e eeuw: scheepswerven en aardewerkindustrie. Menig Amsterdams grachtenpand is gebouwd met Makkumse metselkalk. In de 19e eeuw werd de haven van Makkum onbereikbaar toen de Zuiderzee verzandde, en daarmee ook de zo succesvolle industrie. Toch heeft aardewerkbedrijf Koninklijke Tichelaar sinds 1572 weten te overleven en mag het zich nu het oudste bedrijf van Nederland noemen. In de oude haven liggen prachtige zeilboten en skûtsjes afgemeerd en Makkum heeft een strand met een boel watersportmogelijkheden en een hip strandrestaurant: Strandhuys Makkum. Dat is een perfecte plek om de zon in de Zuiderzee te zien zakken als kroon op de roadtrip.
